Miasto Gdynia, z inicjatywy pasjonatów eksploracji podziemnej, stworzyło projekt trasy turystycznej poświęconej obiektom militarnym i fortyfikacjom.
Od czasów poprzedzających II wojnę światową Gdynia jest główną bazą Polskiej Marynarki Wojennej. Z krótką przerwą, na czas okupacji, kiedy to niemiecka marynarka wojenna uczyniła ją jedną ze swoich większych baz na Bałtyku. Zarówno przed wojną, w czasie wojny jak i po jej zakończeniu wznoszono tu liczne budowle obronne: baterie nadbrzeżne i przeciwlotnicze, schrony dla wojska i ludności, a także obiekty zaplecza umożliwiające funkcjonowanie garnizonu.
Trasa Turystyczna Obiektów Militarnych Pasa Nadmorskiego w Gdyni obejmuje następujące obiekty:
1. Schron na urządzenie techniczne z czasów II wojny światowej (ul. Orłowska 1)
Niewielki schron z jednym pomieszczeniem. Dwa identyczne obiekty znajdują się na terenie Portu Wojennego na Oksywiu. Dostęp do niego jest bezpośredni, to znaczy, że można obiekt zobaczyć, dotknąć, zrobić fotografię. Nie można wejść do środka.
2. Zespół schronów Stanowiska Dowodzenia 32. Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej (Kępa Redłowska) utworzony w 1955 r.
Bunkier obserwacyjny zsunięty z klifu, dwukondygnacyjny schron dowodzenia oraz elektrownia. Dostęp do obiektu bezpośredni, to znaczy, że można obiekt zobaczyć, dotknąć, zrobić fotografię, wejść do środka (wchodząc do fortyfikacji poruszamy się powoli, koniecznie trzeba mieć silne źródło światła, należy zachować szczególną ostrożność – eksploracja fortyfikacji może być niebezpieczna i wiąże się z ryzykiem).
3. Budynki koszarowe 2 Morskiego Pułku Strzelców z 1937 r. (obecnie, od 1957 r. Szpital Morski PCK w Redłowie)
Dostęp do obiektu bezpośredni. to znaczy, że można obiekt zobaczyć, dotknąć, zrobić fotografię, wejść do środka.
4. Zespół fortyfikacji 11 Baterii Artylerii Stałej (Kępa Redłowska)
Była pierwszą ze zbudowanych po wojnie baterii artylerii nadbrzeżnej. Obecnie to trzy działa na betonowych fortach oraz jeden fort zsunięty z klifu. Dostęp do obiektu bezpośredni, to znaczy, że można obiekt zobaczyć, dotknąć, zrobić fotografię, wejść do środka (wchodząc do fortyfikacji poruszamy się powoli, koniecznie trzeba mieć silne źródło światła, należy zachować szczególną ostrożność – eksploracja fortyfikacji może być niebezpieczna i wiąże się z ryzykiem).
5. Schron tunelowy dla załogi Gestapo (zbocze Kamiennej Góry).
Posiadał własne ogrzewanie i miejsca do spania. Obiekt unikatowy w skali kraju. Dostęp do obiektu bezpośredni, to znaczy, że można obiekt zobaczyć, dotknąć, zrobić fotografię, wejść do środka (wchodząc do fortyfikacji poruszamy się powoli, koniecznie trzeba mieć silne źródło światła, należy zachować szczególną ostrożność – eksploracja fortyfikacji może być niebezpieczna i wiąże się z ryzykiem).
6. Muzeum Marynarki Wojennej (ul. Z. Czarnego 1b).
Powstało w 1953 r. Ekspozycja pod dachem i plenerowa. Nowy budynek od 2012 roku.
7. ORP Błyskawica
Najstarszy na świecie zachowany niszczyciel. W służbie od 1937 r. W 1947 r. wrócił do Polski. Od 1976 r. pełni funkcję okrętu-muzeum.
8. Budynek Dowództwa Marynarki Wojennej (obecnie Centrum Operacji Morskich)
Przed wojną siedziba Przedsiębiorstwo Państwowe „Żegluga Polska”. Obiekt dostępny tylko z zewnątrz.
9. Szczelina przeciwlotnicza na Placu Kaszubskim z wejściem przy pomniku Antoniego Abrahama
Obiekt dostępny tylko z zewnątrz. Obecnie zasypany. Część szczeliny wykorzystana.
10. Schron przeciwlotniczy pod budynkiem mieszkalnym (ul. Chrzanowskiego 14)
Obiekt dla 108 osób. Oryginalne wyposażenie z lat 30.: unikatowe oprawy oświetleniowe na napięcie 220V oraz 12V, komora z urządzeniami filtrowo-wentylacyjnymi, drzwi ochronno-hermetyczne. Dostępny tylko w soboty po uzgodnieniu z Panią prezes Wspólnoty Mieszkaniowej (Monika Kwiatkowska tel. 58 604 830 25).
11. Schron z dachem spadzistym (przy Urzędzie Morskim)
Unikat w skali kraju, jedyny schron z dachem spadzistym. Przedwojenne wyposażenie. Połowa obiektu to magazyn Urzędu Morskiego. Obiekt dostępny w dni robocze po uzgodnieniu pod nr tel. 58 355 34 90 (naczelnik Andrzej Melcher).
12. Schron typu T-750 (ul. Polska, Rondo Karlskrona)
Luftschutz Hochbunker T-750 z 1943 r. Strop warstwowy 3,5 m. Jedyny w Europie w gotowości eksploatacyjnej: ujęcie wody, generatory prądu, sala sztabowa, centrum łączności, kotłownia, urządzania filtrowo-wentylacyjne. Obiekt dostępny po uzgodnieniu: Józef Lis 58 621 50 40.
13. Kapitanat Portu – widok na Port Wojenny Oksywie. Baza 3 Flotylli MW.
Widoczne 3 Flakturmy: Anton, Berta, Cäsar. Miejsce ukrycia kompanii szkolnych U-bootów. Inne takie obiekty znajdują się tylko w Bergen. Obiekt trudno dostępny. Pozwolenie na wejście Portu Wojennego tylko dla obywateli RP, zgodę wydaje Komendant Portu Wojennego (Rondo Bitwy pod Oliwą).
Ponadto Miasto Gdynia opracowało publikację „Fortyfikacje Gdyni i okolic – mapa turystyczna”.
Poświęcona jest ona licznym obiektom militarnym i fortyfikacjom znajdującym się na terenie Gdyni oraz w jej najbliższej okolicy. Mapa znajdująca się na awersie ukazuje Gdynię i okolice z uwzględnieniem obiektów historycznych. Na rewersie pokazane są w większej skali obszary strategicznych skupisk obiektów militarnych: Oksywie, Babie Doły, Redłowo, Kolibki. Wydawnictwo zawiera także krótkie opisy obiektów (czas powstania, pochodzenie, opis uzbrojenia lub szczegółów technicznych). Treść publikacji opracowana została na podstawie badań archiwalnych i terenowych oraz danych obiektów militarnych znajdujących się w Gminnej Ewidencji Zabytków, w porozumieniu z Miejskim Konserwatorem Zabytków. Wydawnictwo przygotowane jest w wersji dwujęzycznej – polsko-angielskiej.
